We hope the family succeeds in offering Jhanvi a beautiful life...

Kankuben with her granddaughter Jhanvi

At 40 Kankuben is already a grandmother. “We were married so young. I was just 15 years old at the time of my marriage. Bhavesh and Gopal were born soon after. We also got Bhavesh married when he was barely 20 years old. The couple gave birth to daughter Jhanvi and very soon there were cracks in their marriage. Separation and Divorce followed. Jhanvi remained with me, I am her mother now.” Kankuben shared the story of her life and maybe of many women in her community.

Jhanvi is Kankuben’s heartbeat. It is difficult to not fall in love with a cute baby who was always besides Kankuben whenever she visited VSSM’s office.

Kankuben resides in Ramdevnagar, a Bawri community ghetto/settlement in Ahmedabad. “Ben, look at our settlement, the muck around it. We have spent our life here but would wish for a better life in some other neighbourhood for my sons and Jhanvi.” Kankuben had shared once whilst we were discussing the need to provide better housing opportunities to this community. It is a long and arduous track to a better life. The community too needs to inculcate positive habits, one of which is saving their hard-earned money. “How do we save when we barely earn to make the two ends meet?” they would argue.

The Sukanya Scheme by the Government encourages families with two daughters to open an account with the Post Office or designated nationalised Bank.  The family can save a minimum of Rs. 1000 to a maximum of Rs. 1.5 lacs under the scheme. The interest rates are high under this scheme.  Also, the amount cannot be withdrawn at the will or fancy of the parents/guardian but only for education or marriage of the daughter (I shall write more on this scheme later).

The women of Ramdevnagar were informed about this scheme, with the assistance from VSSM’s Madhuben,  Kankuben and many other women opened accounts in the name of their daughters. I was hoping that the women will deposit about Rs. 1000 annually but to my great surprise, they began with Rs. 1000 monthly.  Kankuben too was one of them, “I toil from morning to evening especially for my Jhanvi. I want to educate her, I want to give her a beautiful life, I will need money to give her that, so these savings are for her!!” Kankuben shared as she showed me the bank passbook for Sukanya Scheme.”

I hope the family succeeds in offering Jhanvi a beautiful life.

કંકુબેન ચાલીસના માંડ હશે. આવડી નાની ઉંમરે એ દાદી. એ કહે, ‘અમારામાં પેહેલાં નાનપણમાં પરણાવી દેતા. મારા લગનેય પંદર સોળ વર્ષે થયેલા પછી ભાવેશ અને ગોપાલ બે દીકરા આવ્યા’ ભાવેશના લગ્ન પણ કંકુબેને વીસ વર્ષની ઉંમરે કર્યા. ભાવેશના ઘરે જાહનવીનો જન્મ થયો અને પતિ પત્ની વચ્ચે માથાકૂટ થઈ. પછી બેઉંના છૂટાછેડા થયા. નાની જાહનવી દાદી પાસે જ રહી. જો કે એ તો કંકુબેનને જ પોતાની મા સમજે..

જાહનવી કંકુબેનનો જીવ. આમ પણ એ પરાણે વહાલી લાગે એવી મીઠડી. હંમેશાં દાદીનો હાથ પકડી અમારી ઓફીસ આવે.

અમદાવાદના રામદેવનગરમાં કંકુબેન રહે. એ કહે, ‘બેન આ રામદેવનગરમાં અમે કેવામાં રહીએ.. આવામાં મારી જીંદગી તો ગઈ પણ મારા છોકરાં અને આ જાહનવીની જિંદગી સુધરે એવું કાંક કરવું છે’

અમે વંચિતો સાથે કામ કરીએ અને સૌને તેમની દરિદ્રતામાંથી બહાર નીકળવા માટે તેઓ જે કમાય તેમાંથી થોડીક બચત કરવાનું કહીએ. બચતની વાત આવે ત્યારે દલીલો ઘણા કરે તાવડી તડાકા લેતી હોય ત્યાં બચત ક્યાંથી થાય? છતાં અમે બચત પર વધુ જોર આપીયે.

સરકારની દીકરીઓ માટેની સુકન્યા યોજના જે અંતર્ગત જે કુટુંબમાં બે દીકરી હોય એ લોકો આ યોજના અંતર્ગત પોસ્ટ કે સરકારે નક્કી કરેલી બેંકમાં ખાતુ ખોલાવી શકે. અને વર્ષના ઓછામાં ઓછા 1000 અને વધુમાં વધુ દોઢલાખ બચાવી શકે. આ રકમનું વ્યાજ સારુ મળે વળી આ રકમ તમે જ્યારે જોઈએ ત્યારે ઉપાડી ન શકો. પણ દીકરીની ચોક્કસ ઉંમર થાય ત્યારે તેના ભણવા અને લગ્નના ખર્ચ માટે તે ઉપાડી શકાય. (આ સ્કીમ વિષે ફરી ક્યારેક વિગતે લખીશ)

રામદેવનગની બહેનોને અમે આ યોજના સમજાવી અને કકુંબેન જેવી ઘણી બહેનોએ પોતાની લાડલીઓના ખાતા VSSMના અમારા કાર્યકર મધુબહેનની મદદથી સુકન્યા યોજનામાં ખોલાવ્યા. મને હતું આ ખાતામાં વર્ષના 1000 ભરશે. પણ આશ્ચર્ય વચ્ચે કેટલાકે તો મહિને 1000 ભરવાનું કર્યું. કંકુબેન પણ એમાંના એક. એમણે કહ્યું,

‘સવારે વહેલાં ઊઠીને મજૂરી કરુ તે મારી જાહનવી હાટુ જ. એને સારુ ભણાવવી છે એની જિંદગી સરસ બને એ માટે પૈસાની જરૃર તો પડવાની તે આ બચત એના નામની’ એવું કંકુબેને હસતા હસતા સુકન્યા યોજના અંતર્ગત ખોલાવેલી ખાતાની પાસબુક બતાવતા કહ્યું.

ત્રેવડ એ ત્રીજો ભાઈ કહેવાય... બસ આ ચીજો સમજીએ તોય જીવન થોડું ઓછુ દુષ્કર બનશે..

કંકુબેનની જાહનવીને ઉત્તમ જીવન આપવાની ભાવના બર આવે એવી શુભેચ્છા...

#Mittalpatel #vssm #bavricommunity#nomadictribe #Denotifiedtribe #livelihood#womenempowerment #Suknyayojna#savingmoney #moneymanagement#Deaddiction #Education #Housing#ramdevnagar #ahmedabad #gujarat